“Wat ik wil: slim onderhandelen combineren met dat oude activisme.”
Esther van Garderen werkt nu ruim een jaar als algemeen directeur van de Fietsersbond. Ze is gedreven en heeft een passie voor de fiets, of meer nog, voor wat de fiets symboliseert en kan betekenen voor onze maatschappij. “Ik heb de leukste baan van Nederland,” stelt ze. 
Oh ja? De leukste baan van Nederland?
‘Ik ben 25 jaar ambtenaar geweest en als ambtenaar mag je natuurlijk wel je college van B&W adviseren en je probeert ze ook altijd een beetje te beïnvloeden, maar uiteindelijk nemen zij de beslissingen. Nu sta ik aan het roer van een slimme, actieve en efficiënte club die op veel plekken een hele goede positie heeft. Zo had ik laatst een gesprek op het ministerie en toen zei ik: “we gaan van het fietspad toch niet het afvoerputje van het verkeerssysteem maken?” “Nou nou nou nou,” reageerde de directeur generaal. “Ja, ik werk nu niet meer als ambtenaar, ik kan dit gewoon zeggen, jij niet.” Dat maakt het heel erg leuk.’
Een tikkeltje rebels?
‘Ik verzet mij graag tegen het gezag. Als kind had ik al een enorm sterke wil. Ik ben de jongste van vijf kinderen en de enige die gestudeerd heeft. Mijn ouders waren daar geen voorstander van omdat ik een meisje was. Toen heb ik mijzelf toch ingeschreven bij politicologie.’
Hoe kijken je ouders nu naar wat je doet?
‘Mijn moeder zegt de hele tijd: “wat een baan...” Ik moest live op1 een moeilijke discussie voeren over helmen, dan heeft mijn moeder een soort zorgzaamheid: “zou je dat nou wel doen kind.” Maar ze vindt het wel heel leuk als mensen om haar heen zeggen: “ik zag Esther op RTLnieuws.” Dat ik een gezin met vier kinderen heb en toch fulltime werk, dat vindt ze soms wel lastig. Toch doe ik het. Ik zie dat als twee verschillende dingen waar ik allebei heel veel passie voor heb. Je moet het gewoon goed organiseren. Je moet op school dus niet de luizenmoeder zijn, maar de klassenmoeder, want die zet iedereen aan het werk.’
Een gouden managementtip, wat doe je nog meer om balans aan te brengen?
‘Je kan deze baan zeven dagen in de week doen, dat gebeurt ook regelmatig, maar ik heb er heel bewust voor gekozen dat ik op vrijdag nooit afspraken heb. Niet dat ik dan niet werk, maar ik wil gewoon één dag in de week voor mijzelf organiseren. Voor je het weet word je opgeslokt, het moeras in getrokken. Ik heb een coach genomen, met hem ga ik eens in de zes weken op vrijdagochtend twee uur wandelen. Hij is heel streng voor me, dat ik koersvast blijf, maar dan kan ik ook om het oneerbiedig te zeggen, “even zeuren.” Daarnaast organiseer ik af en toe intervisiegesprekken voor mijzelf met andere collega-directeuren.
Oke, maar waarom specifiek je inzetten voor die fiets?
‘Ik zag laatst een foto van een fiets met de tekst: "this machine fights climate change." In alle klimaatplannen zit altijd het elektrificeren van auto's, maar er zit natuurlijk een stap voor: ga lopen en fietsen. Bij de fietsersbond werk je bewust aan Nederland een stukje mooier maken en mensen een stukje gezonder maken. Het gaat er niet om dat we ergens achteraf 4 meter fietspad van rood asfalt erin frotten, maar dat je de dingen op de goede plek legt, zodat mensen op fietsafstand wonen van hun werk, hun school, hun sport… Nederlandse kinderen zijn de gelukkigste kinderen op aarde. Waarom? Omdat ze zelf mogen fietsen.’
Fietsen geeft je vrijheid en fietsen geeft je keuzemogelijkheden.
‘“Jij had me al toen je zei dat je de fiets als een enorme emancipator ziet,” zei de recruiter van Colourful People. Fietsen geeft je vrijheid en fietsen geeft je keuzemogelijkheden. Als een vrouw met een niet-westerse migratieachtergrond leert fietsen, dan kan ze zelf boodschappen doen of haar kind kan naar de school van keuze, het geeft vrijheid en zelfstandigheid. Die emanciperende werking die het altijd voor vrouwen heeft gehad, daar wil ik me komend jaar ook hard voor maken bij migranten.'
Fietsen heeft dus ook alles te maken met diversiteit! Wat heb je geleerd over diversiteit binnen de fietsersbond als organisatie?
‘Wij zijn in kleur nu niet zo divers, maar we hebben wel jong en oud door elkaar en we proberen acht keer per jaar stagiairs in te huren. We hebben ook twee werknemers met een UWV aanvulling. Een van hen is een man met autisme en hij heeft een hele bijzondere kijk op mensen: “it’s in the eye of the beholder,” het is niet wat je ziet met je ogen maar met je hart. Hij kan ook knetterharde feedback geven die gewoon terecht is, dat is heel leuk. Bijvoorbeeld, op donderdagochtend hebben we een Zoommeeting met het hele landelijk bureau, dat zijn heel veel mensen in zo’n scherm. We deden toen mee met de ommetje-challenge, dus had één van de meiden gezegd: “dan gaan we iedere donderdag een ommetje lopen terwijl we vergaderen.” Na twee vergaderingen kwam die jongen er opeens in: “mag ik iets vragen? Kunnen jullie alsjeblieft stoppen met dat ommetje of je beeld uitzetten? Want ik word helemaal knettergek van al die bewegende beelden.” “Oh ja, natuurlijk.” Ik stap heel snel over dingen heen, maar hij niet. Hij heeft zulke leuke inzichten en ook heel veel humor, dat heeft mij zeker verrijkt.’
Stel dat ik je over twee jaar weer zou interviewen, wat hoop je dan bereikt te hebben?
‘Dat de fietsersbond bekender is bij een bredere groep mensen en dat er meer zicht is op wat een gave dingen wij bereiken. Iedereen denkt altijd dat fietsen in Nederland vanzelfsprekend is, maar de fietsersbond is in ‘75 opgericht omdat alle overheden toen serieus van plan waren dat alle arbeiders een Opel Kadett kregen of met de bus gingen, een fiets zat nergens meer in het systeem. Ook nu op maatschappelijk niveau wil ik dat de fiets echt serieus genomen wordt in de investeringen. Weet je wat ik wil, slim onderhandelen combineren met dat oude activisme. Als ik lezingen voor jongeren houd en ik laat foto's zien van het museumplein waar iedereen met een fiets ligt, studenten en hippies, dan spreekt dat aan. Naar buiten toe mogen we best met wat meer lef en durf overal tegenaan schoppen.’